Thuế tối ưu?

Vừa qua Chính phủ đang định áp dụng mức thuế/phí với xe máy và ô tô, quay lại bài toán thuế tối ưu cho nền kinh tế thị trường thấy cũng có một số điểm vui:

Thuế/phí tối ưu, như các bạn đã biết, sẽ nên đánh vào các hàng hóa ít có độ co giãn vì như vậy tạo ra ít dead weight loss. Vì vậy, thuế sẽ tối ưu nếu đánh vào hàng hóa thiết yếu hơn là hàng hóa xa xỉ. Vì vậy, có thể thấy, nếu coi xe máy là hàng hóa thiết yếu (mà thực tế hiện tại xe máy là hàng hóa thiết yếu thật!), thì phụ phí và thuế/phí đối với xe máy sẽ ít tạo ra "DWL". Ai cũng sẽ phải đóng phí/thuế gia tăng vì phương tiện đi lại thuận tiện nhất ở Hà Nội giờ là xe máy. Về mặt thuế có sự tối ưu. Tất nhiên về mặt xã hội cũng cần phải xem xét thêm và chúng tôi không bàn ở đây.

Tuy nhiên, ô tô là hàng hóa xa xỉ thực sự ở thời điểm hiện tại và có độ co giãn khá lớn. Việc đánh thuế và phí ô tô quá lớn có thế sẽ giảm mức cầu ô tô rất nhanh và chuyển sang xe máy. Người tiêu dùng cũng sẽ tính tới phương án để giảm thiểu đi lại với ô tô đang có để từ đó giảm thiểu phí/thuế do đang "buộc" phải sở hữu ô tô từ trước. Vì vậy, về mặt kinh tế học, hoàn toàn có thể thấy, thuế và phí ô tô cao đang tạo ra một cái dead weight loss quá lớn cho toàn xã hội.

Quay trở lại câu chuyện phí/thuế xe ô tô, xe máy có thể thấy rằng, chính sách này của VN không xử lý phần gốc mà chỉ mang tính đối phó và tận thu. Không mang tính kinh tế và giải pháp tổng thế cho vấn đề xe cộ đông đúc (và chúng ta không bàn ở đây).